« Haberler «

Protez göz ve ütse cerrahisi

14 Kasım 2021 Pazar

PROTEZ GÖZ VE ÜTSE CERRAHİSİ
ÜTSE yolu 1993 yılında tabir yerindeyse icat ettiğimiz bir protez göz cerrahisi tekniğidir. Görmesi olmayan ve estetik olarak yeterli görünmeyen gözler için yeterli bir cerrahidir. ÜTSE ; ameliyatın isminin baş harflerinin birleşmesinden oluşturduğumuz bir isimdir. Üst Temporal Sklerotomi yoluyla Eviserasyon ameliyatın isminin açılmış halidir. Bu cerrahi külliyen bir Türk doktorunun keşfidir. Geliştirme evrelerinde konusunda uzman bedelli Türk doktorları de ÜTSE cerrahisini uygulayarak gelişimine katkıda bulunmuşlardır.
Görmeyen ya da çok az ışık hissi bulunan gözlerdeki estetik görünümü düzeltmeyi maksatlar.Protez göz cerrahisinde yaralanma nedeniyle parçalanmış bir göz, doğuştan küçük olup gelişmemiş göz ya da ağrılı ve görmeyen glokomlu göz hatta çeşitli ameliyatlar olmuş ve görmeyen, ışığını kaybetmiş gözlere estetik açıdan rehabilitasyon sağlamak temel gayedir. Bu hedefle protez göz cerrahisi iki basamakta yapılır. Evvel ameliyat yapılır 1 ay sonra da laboratuar koşullarında protez yapılır. Protez sağlam gözün renginde ve büyüklüğündedir.
Bu cins gözlerde protez, gözün önüne direkt olarak cerrahisiz de yapılabilir. Ancak bu süreç gözlerde çok kızarıklık ve ağrıya sebep olur. Hastaların büyük bir kısmı ameliyatsız protez yapıldığında bu protezi kullanamazlar. Zira göz görmese de hala ağrı ve dokunmaya çok hassastır.
ÜTSE cerrahisinde göz yapısı bozulmaz. Ameliyat öncesi bozuk göz yapısı nedeniyle ağrısı olan hastalarda dahi ameliyat sonrası 2 gün içinde ağrısı ortadan kalkar.
ÜTSE cerrahisinin eviserasyon dediğimiz öteki göz boşaltma ya da gözü iptal etme ameliyatlarından farkı nedir?
ÜTSE cerrahisinde kornea dediğimiz gözün en ön saydam katmanı çıkarılmaz. Yalnızca göz küresinin içi boşaltılır. Bu nedenle göz hareketleri değişmez . Gözün görünen dış yapısı bozulmaz. Hastada göz yokluğuna neden olmayarak hastanın psikolojisi bozulmaz. Hastanın ameliyat öncesi göz hareketleri nasılsa ameliyat sonrası da göz hareketleri birebir kalarak göz hareketleri devam eder. Ameliyat sırasında küçük bir gözü bir ölçü büyütmek ya da çok büyük bir gözü küçültmek mümkündür. ÜTSE cerrahisinde boşaltılan göz küresi içine (sklera) implant dediğimiz insan bedenine uyumlu bir materyal kullanılır. Bu materyal yani implant hastanın hayatı boyunca gözün çökmesini mahzurlar ve göz her vakit hareketli ve canlı yapıda kalır.
Klasik eviserasyon yani göz boşaltma cerrahisinde ise kornea çıkarılır. Gözün ön tarafında kornea etrafına yakın olarak yapışmış, gözü sağa- sola -yukarı ve aşağı hareket ettiren kaslar kornea çıkarıldığı için biraz daha ortaya yaklaşırlar ve göz hareketlerinin sinerjisi bozulur. Bu nedenle korneası çıkarılmış Klasik Eviserasyon metodu ile korneası çıkarılmamış ÜTSE prosedürü ortasında gözün doğal hareketleri ortasında değerli bir fark bulunur. Protez, göz önüne yerleştirildiğinde alttaki gözün % 70 i kadar hareket sağlar. Bu nedenle ÜTSE formülünde protez ile gerçeğe daha yakın göz hareketleri elde etmek mümkündür. Klasik Eviserasyonda ise esasen hareket azaldığı için protez takıldığında hareketin ÜTSE tekniğine nazaran daha az olduğu gözlenir.
ÜTSE cerrahisinin değerli öbür bir üstünlüğü ise açılma ve atılımın klasik eviserasyona nazaran çok daha az olması ve tekrar ameliyat gerektirmemesidir. Bunun sebebi gözün ön tarafında rastgele bir yara ya da cerrahi bölge yoktur. ÜTSE cerrahisi gözün üst dış tarafından (üst temporal bölge) yapılır. Böylelikle yara yerine olağan kemik dokusu muhafaza yaparak açılma ve atılmayı mahzurlar.
Protez süreci ÜTSE cerrahisinden 1 ay sonra yapılır. Ameliyat sonrası yalnızca 1 gün göz kapatılır.2. gün göz açılır ve bir daha kapatılmaz. Hastamız isterse bir güneş gözlüğü ya da kornea üzerine takılacak olan prostetik bir kontakt lensle 1 ay geçirip sonra protez için tekrar gelebilir. Klasik eviserasyonda ise protez için hasta bazen 2-3 ay bekler ve ameliyat sonrası ekseriyetle doktorlar gözü uzun müddet kapatırlar.
Özetlersek
1-ÜTSE cerrahisinde kornea çıkarılmaz.
2-Açılma ve atılma çok enderdir.
3-Göz hareketleri gerçeğe çok yakındır.
4-Protez göz sağlam gözün rengine ve büyüklüğüne nazaran yapılır.
5-Güzelleşme müddeti çok kısadır.

Op. Dr. Levent AKÇAY